Αξιοποιώντας τα Άγρια Χόρτα της Κρητικής γης στην τοπική γαστρονομία και βιώσιμο τουρισμό
ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
Αξιοποιώντας τα Άγρια Χόρτα της Κρητικής γης στην τοπική γαστρονομία και βιώσιμο τουρισμό
ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ LOCAL TOUR
ΥΠΟΜΕΤΡΟ 19.3 του ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2014 - 2022
Διήμερο βιωματικό Θεματικό Εργαστήριο με τίτλο: “Αξιοποιώντας τα Άγρια Χόρτα της Κρητικής γης στην τοπική γαστρονομία και βιώσιμο τουρισμό” πραγματοποιήθηκε στις 19-20 Μαρτίου 2025 από τον ΑΚΟΜΜ Ψηλορείτης ΑΕ ΟΤΑ στις περιοχές του Ζαρού και της Γέργερης. Το εργαστήριο παρακολούθησαν συνολικά 44 ωφελούμενοι επιχειρηματίες και εργαζόμενοι γύρω από τον γαστρονομικό τουρισμό, φορείς τουρισμού και σπουδαστές στην εστίαση, δημοσιογράφοι, εκπρόσωποι ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αλλά και εκπρόσωποι τοπικών φορέων και της Περιφέρειας Κρήτης.
Πρόκειται για δράση του διακρατικού σχεδίου συνεργασίας “LOCAL TOUR”, που υλοποιείται στο πλαίσιο του Υπομέτρου 19.3 του Τοπικού Προγράμματος CLLD/LEADER, Μέτρο 19 του ΠΑΑ 2014-2022 και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το “LOCAL TOUR” αφορά στη διακρατική συνεργασία μεταξύ 23 Ομάδων Τοπικής Δράσης από δύο χώρες (Ελλάδα και Κύπρο) με βασική επιδίωξη την ανάπτυξη τοπικών, ενδοπεριφερειακών και διακρατικών δράσεων συλλογικού ενδιαφέροντος, για την επίτευξη συνεργιών και τη δημιουργία ολοκληρωμένων παρεμβάσεων στον τομέα του γαστρονομικού πολιτισμού. Επίσης, η δράση εντάσσεται στην πρωτοβουλία “Κρήτη Ευρωπαϊκή Περιφέρεια Γαστρονομίας 2026”.
Βασικό στόχο του θεματικού εργαστηρίου, αποτέλεσε η ενημέρωση του τοπικού πληθυσμού για τις δυνατότητες που παρέχει ο γαστρονομικός τουρισμός τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στην οικονομία της περιοχής, να γνωρίσει καλά παραδείγματα από άλλες περιοχές της Ευρώπης και της χώρας, να εκπαιδευτεί στην έννοια του «τίμιου προϊόντος» και στην αξία που αυτό έχει για τον κάθε επισκέπτη και να γίνει πρεσβευτής του γαστρονομικού τουρισμού για την περιοχή του.
Η πρώτη ημέρα του θεματικού εργαστηρίου πραγματοποιήθηκε στο Ζαρό στο Eleonas Country Village, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συγκροτήματος παραδοσιακών ξενώνων κτισμένα σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον και στην καρδιά του Παγκόσμιου Γεωπάρκου UNESCO του Ψηλορείτη. Το συγκρότημα αξιοποιεί το περιβάλλον του για να προωθήσει τον βιώσιμο τρόπο ζωής, καθιστώντας το ένα εξαιρετικό παράδειγμα για το πώς ο τουρισμός μπορεί να συνυπάρχει με, και ακόμη και να ενισχύει, τη βιωσιμότητα μιας περιοχής.
Με εναρκτήριους χαιρετισμούς από τον Διευθυντή του ΑΚΟΜΜ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ ΑΑΕ ΟΤΑ, κ. Δημήτρη Παττακό, τον Αντιπεριφερειάρχη στον τομέα της Αγροτικής Οικονομίας, κ. Σταύρο Τζεδάκη και το Δήμαρχο Φαιστού, κ. Γρηγόρη Νικολιδάκη, το εργαστήριο εμπλουτίστηκε από ομιλίες σχετικές με τα περιφερειακά σήματα ποιότητας, τα άγρια χόρτα ως μέρος της Κρητικής διατροφής, δράσεις για την προώθηση του Κρητικού γαστρονομικού τουρισμού, αλλά και παραδείγματα καλών πρακτικών στον τομέα της γαστρονομίας και του βιώσιμου τουρισμού.
Μετά από την εισήγηση της κας Εύης Βρέντζου, Συντονίστριας του προγράμματος LEADER του ΑΚΟΜΜ για την παρουσίαση των αξόνων δράσης του σχεδίου “LOCAL TOUR” και την έννοια του τίμιου / αυθεντικού προϊόντος ακολούθησε η ομιλία της κα. Ειρήνης Χουδετσανάκη, Προέδρου της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης της Περιφέρειας Κρήτης σχετικά με την Πιστοποίηση προϊόντων και υπηρεσιών με το σήμα “Κρήτη”. Με σκοπό την προβολή και ανάδειξη ποιοτικών προϊόντων που παράγονται εντός της Περιφέρειας της, η Αγροδιατροφική Σύμπραξη έχει ως πεδίο δραστηριοποίησης τον πρωτογενή, δευτερογενή τομέα, την εστίαση και τη σύνδεσή τους με τον τουρισμό. Η κα. Ειρήνη Μακεδώνα-Παγκοπούλου, Υπεύθυνη του προγράμματος εκ μέρους της Εκπαιδευτικής Αναπτυξιακής ΠΛΟΗΓΟΣ, μίλησε για την πρωτοβουλία “Κρήτη Ευρωπαϊκή Περιφέρεια Γαστρονομίας 2026” σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και το Στρατηγικό και Επιχειρησιακό Σχέδιο για τον “Κρητικό Διατροφικό Πολιτισμό”.
Ο κ. Γιάννης Κτιστάκης, Διευθυντής Δικτύου Οικοτεχνών Κρήτης από την Εκπαιδευτική Αναπτυξιακή ΠΛΟΗΓΟΣ στην εισήγησή του: “Πιστοποιημένη Οικοτεχνία στην Κρήτη: Γέφυρα μεταξύ Τοπικής Γαστρονομίας και Βιώσιμου Τουρισμού” αναφέρθηκε στην διασφάλιση ποιότητας μέσω της πιστοποίησης οικοτεχνικών προϊόντων και τις ευκαιρίες εξαγωγής τους, τη δυνατότητα αξιοποίησης των άγριων χόρτων στην οικοτεχνική παραγωγή και τη σύνδεση της αυθεντικής τοπικής γαστρονομίας με τον βιώσιμο τουρισμό.
Στη συνέχεια, η κα. Αντωνία Ψαρουδάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Υγιεινής Διατροφής και Τροφίμων στο Τμήμα Επιστημών Διατροφής και Διαιτολογίας του ΕΛΜΕΠΑ μίλησε για τα “Τα εδώδιμα αυτοφυή φυτά στο παραδοσιακό διατροφικό πρότυπο της Κρήτης. Περιεχόμενα συστατικά και προαγωγή υγείας του ανθρώπινου οργανισμού.” Σύμφωνα με την κα. Ψαρουδάκη, η συχνή κατανάλωση αυτοφυών εδώδιμων χόρτων και λαχανικών, σημαντικό χαρακτηριστικό του κρητικού μεσογειακού προτύπου, συμβάλλει στην αλληλεπίδραση ωφέλιμων συστατικών ουσιών για την αφομοίωσή τους στον ανθρώπινο οργανισμό και την καλή λειτουργία του μεταβολισμού. Ταυτόχρονα, εξετάζεται ο τρόπος να μπουν σε παραγωγή και καλλιέργεια τα φυτικά αυτά είδη διατηρώντας τη σημαντική διατροφική τους αξία.
Επιπλέον, ο κ. Μιχάλης Χορευτάκης, Βιολόγος και υποψήφιος Διδάκτορας του τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ, εκπροσώπησε την Μονάδα Διατήρησης Μεσογειακών Φυτών του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων με την ομιλία του για την πλούσια φυτοποικιλότητα της Κρήτης, το καθεστώς προστασίας και διατήρησης της βιοποικιλότητας, τους κινδύνους από την ανθρώπινη δραστηριότητα και κλιματική αλλαγή αλλά και την προστασία αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών και αειφορική αξιοποίησή τους.
Στα πλαίσια παραδειγμάτων καλών πρακτικών στον τομέα της γαστρονομίας, ο κ. Ανδρέας Ανδρεάδης εκ μέρους της “Forage”, της πρώτης εταιρίας στην Ελλάδα συλλογής, μεταποίησης & τυποποίησης άγριας και μη ελληνικής τροφής υψηλής γαστρονομικής αξίας, αναφέρθηκε στο “ταξίδι” της εταιρίας από την έναρξή της ως σήμερα. Με γνώμονα την ασφάλεια και κορυφαία ποιότητα τροφίμων, σκοπό της αποτελεί η ανάδειξη ιδιαίτερων γεύσεων και ξεχασμένων ποικιλιών super food καθώς και προϊόντα αυτών αλλά και ο σεβασμός στο περιβάλλον διασφαλίζοντας την διατήρηση πληθυσμών άγριων μανιταριών με την προσθήκη καλλιεργήσιμων ειδών.
Η ομάδα Κυκλαδίτικος Μινωικός και Μυκηναϊκός Πολιτισμός, του Παγκρήτιου Λαογραφικού Συλλόγου και οι καταξιωμένοι σεφ της “Ολυμπιακής Ομάδας Γαστρονομίας” παρουσίασαν πιάτα με βάση τα άγρια χόρτα του Ψηλορείτη και τοπικά προϊόντα παραγωγών της περιοχής.
Κατά τη διάρκεια και στο τέλος της πρώτης ημέρας προσφέρθηκε γεύμα βασισμένο στη Κρητική διατροφή και τα άγρια χόρτα από το Eleonas Country Village ως ένα μέσο προβολής και εορτασμού παραδοσιακών γαστρονομικών πρακτικών.
Η δεύτερη ημέρα όπου οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να συμμετέχουν στη βιωματική διαδικασία βιώσιμης συλλογής άγριων χόρτων και να επισκεφτούν το Γυναικείο Συνεταιρισμό Γέργερης όπου προσφέρθηκαν παραδοσιακά τοπικά ξεροτήγανα και χορτοπιτάκια.
Οι ομιλίες της δεύτερης ημέρας ξεκίνησαν με το χαιρετισμό από το Αντιδήμαρχο Γόρτυνας, Δ.Ε. Ρούβα, κ. Στυλιανό Σηφάκη στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του οικισμού Γέργερης. Έγινε παρουσίαση του ντοκιμαντέρ του Δήμου Πλατανιά, Κοινοφελούς Επιχείρησης Δ. Πλατανιά και Νέας Τηλεόρασης Κρήτης: “ΑΓΡΙΑ ΧΟΡΤΑ, μια πολύτιμη κληρονομιά μας” από τη σκηνοθέτρια και Υπεύθυνη Παραγωγής της Νέας Τηλεόρασης Κρήτης, κα. Κατερίνα Μπικάκη, εγείροντας το συναίσθημα πολλών συμμετεχόντων.
Τέλος, η τοπική επιχείρηση “The Truffle Hunter” παρουσίασε την αυθεντική εμπειρία κυνηγιού άγριας τρούφας και παραγωγής βιολογικού μελιού από σπάνιες ποικιλίες φυτών από το Δάσος του Ρούβα και έγινε επίσκεψη των συμμετεχόντων στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης.
Όλες οι ομιλίες σε αυτό το διήμερο προκάλεσαν το έντονο ενδιαφέρον των συμμετεχόντων οδηγώντας σε γόνιμο διάλογο αμέσως μετά από κάθε ομιλία για τις προοπτικές ανάπτυξης του θεματικού γαστρονομικού τουρισμού αλλά και της βιωσιμότητας της άγριας βρώσιμης χλωρίδας και πρακτικών προστασίας της.
Το διήμερο έκλεισε με γεύμα στην τοπική ταβέρνα “Θέατρο” με ευφάνταστες συνταγές με τοπικά βότανα ενισχύοντας την τοπική γαστρονομική κουλτούρα.
